Hợp nhất Tiền Giang và Đồng Tháp: Cơ hội phát triển mạnh cho hành lang kinh tế dọc sông Tiền

Sau hợp nhất, tỉnh Đồng Tháp (mới) sẽ đặt Trung tâm hành chính – chính trị  tại Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.

Theo đó, việc sắp xếp tỉnh Tiền Giang và tỉnh Đồng Tháp là cần thiết, phù hợp với chủ trương hiện nay. Đồng thời, cụ thể hóa tỉnh thần Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị), Kết luận số 130-KL/TW ngày 14/3/2025 của Bộ Chính tri, Ban Bí thư; Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07 tháng 4 năm 2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp và Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12 tháng 4 năm 2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh là hoàn toàn phù hợp với yêu cầu thực tiễn, gắn liền với thực hiện chủ trương Đảng và Nhà nước. Qua đó, việc sắp xếp ĐVHC không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý hành chính, giải quyết khó khăn, giảm gánh nặng cho công tác quản lý nhà nước về mọi mặt, củng cố và tăng cường quản lý và điều hành của chính quyền địa phương, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính tri. Ngoài ra, việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh còn tạo ra không gian phát triển và phát huy tiềm năng, lợi thế của hai địa phương, để có thể sử dụng hiệu quả nguồn lực phù hợp hơn với thực tiễn đời sống trong tình hình mới.

Theo Đề án sắp xếp tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp đã được 2 tỉnh thông qua ngày 29/4/2025, sau khi hợp nhất, tỉnh Đồng Tháp (mới) có diện tích tự nhiên là 5.938,64 km2, quy mô dân số 4.370.046 người (đạt tỷ lệ 312,15% so với tiêu chuẩn) và có 102 cấp xã trực thuộc. Trung tâm hành chính – chính trị của tỉnh đặt tại Thành phố Mỹ Tho hiện nay. 

Ông Lý Văn Cẩm, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Tiền Giang, cho biết: Sau sắp xếp, tỉnh mới có quy mô lớn hơn cả về dân số, diện tích và nguồn lực phát triển, giúp thu hút đầu tư và liên kết vùng hiệu quả hơn. 

Hiện nay, Tiền Giang là đia phương có kim ngạch xuất khẩu cao tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, với thế mạnh về công nghiệp chế tạo, chế biến, thuỷ sản, dệt may, da giày, trái cây. Đồng Tháp là "vương quốc nông sản", với vùng nguyên liệu rộng lớn, đặc biệt là lúa gạo, thủy sản, cây ăn trái. Sự kết hợp này sẽ tạo chuỗi giá trị liên hoàn giữa vùng nguyên liệu và vùng chế biến, giữa sản xuất nông nghiệp và công nghiệp hỗ trợ - gia tăng giá trị xuất khẩu.

Việc sắp xếp ĐVHC giúp hệ thống cơ sở hạ tầng được kết nối đồng bộ; các vấn đề về môi trường được quan tâm, triển khai, thực hiện tích cực hơn, bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Vị trí địa lý mới sau sáp nhập sẽ giúp kết nối tốt hơn với các trục giao thông huyết mạch: Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ, Cao Lãnh - An Hữu, Quốc lộ 1, Quốc lộ N2, Quốc lộ 50, 60, hành lang ven biển, tuyến thủy sông Tiền. Giao thương giữa vùng Đồng Tháp Mười và vùng biển Gò Công, kết nối thành phố Hồ Chí Minh sẽ được đẩy mạnh. Đồng thời tiềm năng phát triển đô thị - dịch vụ vùng ven biển Gò Công và hành lang sông Tiền được khai thác mạnh mẽ.

Về mặt xã hội, sau sáp nhập giúp mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ xã hội, thống nhất nguồn lực hai tỉnh giúp đầu tư tốt hơn cho hệ thống y tế, giáo dục, an sinh xã hội. Người dân có cơ hội tiếp cận các dịch vụ công chất lượng hơn. Đồng thời giúp mở rộng không gian giao lưu văn hóa - xã hội, tạo điều kiện kết nối, tăng cường tính thống nhất trong cộng đồng cư dân. Ngoài ra, khi quy mô tỉnh được mở rộng, các dự án phát triển kinh tế -xã hội được triển khai đồng bộ hơn, tạo thêm công ăn việc làm, cải thiện thu nhập của người dân.

Cùng với đó, việc sắp xếp ĐVHC giúp tổ chức bộ máy tinh gọn, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và điều hành của chính quyền địa phương. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được nâng cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Bên cạnh đó, giúp công tác quản lý nhà nước được tốt hơn. Các thủ tục hành chính được cải cách, đơn giản hoá, giúp giải quyết công việc nhanh, hiệu quả hơn, giảm áp lực trong thực hiện dịch vụ hành chính công.

Một góc của Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang

Bên cạnh những thuận lợi, Đề án cũng chỉ ra những khó khăn trong quá trình sắp xếp ĐVHC của hai địa phương sau hợp nhất như: Hoạt động quản lý nhà nước sẽ có một số khó khăn ban đầu do diện tích lớn, dân số đông, thay đổi về mô hình tổ chức chính quyền, khoảng cách địa lý giữa cơ quan nhà nước và người dân. Việc chuyển đổi, cập nhật biến động trên các giấy tờ của người dân cần có thời gian để xử lý, giải quyết. Việc sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức tác động, ảnh hưởng đến tâm tư nguyện vọng của họ ở những ĐVHC sau sắp xếp. Ngoài ra, việc thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại ĐVHC mới sẽ gặp nhiều khó khăn bước đầu, đặt ra yêu cầu phải điều chỉnh kịp thời các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội sau sáp nhập.

Cùng với đó, sau khi sắp xếp, dân số tại các ĐVHC mới tăng lên, làm cho việc giải quyết các vấn đề lao động, việc làm, y tế, giáo dục, an sinh xã hội phức tạp hơn, đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn từ các cấp, các ngành chức năng…

Kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan, tổ chức sau sắp xếp ĐVHC

Theo Đề án đã được phê duyệt, Tỉnh uỷ Tiền Giang chủ trì, phối hợp với Tỉnh uỷ Đồng Tháp xây dựng Đề án thành lập Đảng bộ tỉnh trên cơ sở các quy định của Điều lệ Đảng, các quan điểm, nguyên tắc, chỉ đạo của Trung ương, thời gian hoàn thành dự kiến trước ngày 15/6/2025. 

Theo đó, trên cơ sở Đề án đã được phê duyệt và quyết định của cấp có thẩm quyền về việc thành lập đảng bộ và chỉ định cấp uỷ, ban thường vụ cấp uỷ, bí thư, các phó bí thư, uỷ ban kiểm tra, chủ nhiệm, các phó chủ nhiệm uỷ ban kiển tra; ban thường vụ cấp uỷ cấp tỉnh phân công, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý và cán bộ, công chức, viên chức của các cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc, đơn vị sự nghiệp của cấp ủy theo thẩm quyền và trên cơ sở biên chế hiện có; kiện toàn các đảng bộ, các cấp ủy trực thuộc theo quy định; hoàn thành trước ngày 15/9/2025.

Sau khi Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và sáp nhập, hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thành lập các đơn vị hành chính cấp xã có hiệu lực thi hành, cấp uỷ cấp tỉnh quyết định kết thúc đảng bộ cấp huyện, cấp xã (cũ); thành lập đảng bộ cấp xã mới sau sáp nhập là đảng bộ cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng.

Đối với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Tiền Giang chỉ đạo Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh xây dựng Đề án sắp xếp, tinh gọn tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo nguyên tắc: Hợp nhất cơ quan tham mưu, giúp việc chung với cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh; giữ nguyên tư cách pháp nhân của các tổ chức chính trị -xã hội, Hội quần chúng (có con dấu, tài khoản riêng); vừa bảo đảm hoạt động của các đoàn thể, hội quần chúng trực thuộc MTTQ Việt Nam, vừa đảm bảo tính chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức (độc lập tương đối).

Về phương án bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức sau sắp xếp ĐVHC

Hiện nay, tỉnh Tiền Giang có 1.123 cán bộ, công chức cấp tỉnh; tỉnh Đồng Tháp có 1.316 cán bộ, công chức cấp tỉnh. Như vậy, tổng số cán bộ, công chức của tỉnh sau sắp xếp là 2.439 cán bộ, công chức. 

Việc sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức giữa các chức danh lãnh đạo, quản lý của tỉnh sau sắp xếp thực hiện theo Kết luận của Bộ Chính trị và hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương. Số lượng lãnh đạo, quản lý của các cơ quan, tổ chức ở tỉnh sau sắp xếp tối  đa không vượt quá số lượng hiện có của tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp trước sắp xếp và thực hiện bố trí theo huớng dẫn của cơ quan có thầm quyền.

Đối với trường hợp đang giữ chức danh người đứng đầu cơ quan chuyên môn, căn cứ điều kiện thực tiễn và tiêu chuẩn, năng lực cán bộ, công chức, Ban Thường vụ, UBND tỉnh xem xét, quyết định lựa chọn người đứng đầu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị mới sau sắp xếp. Đối với người đứng đầu cơ quan chuyên môn không bố trí tiếp tục làm người đứng đầu sau sắp xếp thì được bố trí ở vị trí cấp dưới liền kề hoặc bố trí giữ chức danh tương đương ở cơ quan, tổ chức đơn vị khác hoặc tăng cường làm lãnh đạo cấp xã theo yêu cầu nhiệm vụ, năng lực của cán bộ, công chức và được bảo lưu phụ cấp chức vụ theo quy định của Chính phủ về sắp xếp tổ chức bộ máy.

Đối với trường hợp đang giữ chức danh cấp phó của người đứng đầu cơ quan chuyên môn, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh xem xét, quyết định bố trí làm cấp phó của nguời đứng đầu đơn vị sau sắp xếp hoặc bố trí ở cơ quan, tổ chức, đơn vị khác hoặc tăng cường làm lãnh đạo cấp xã theo chức danh tương đương yêu cầu nhiệm vụ, năng lực của cán bộ, công chức.

Trước mắt số lượng cấp phó của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc HĐND, UBND tỉnh sau sắp xếp có thể cao hơn quy định và giảm dần theo lộ trình bảo đảm thực hiện quy định của Chính phủ.

Đối với công chức còn lại: Trước mắt giữ nguyên số lượng hiện có tại cơ quan, tổ chức, đơn vị để sắp xếp, bố trí công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị tương ứng hoặc bố trí công tác tại cấp xã. Sau đó, thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ theo lộ trình, bảo đảm trong thời hạn 05 năm cơ bản số lượng biên chế thực hiện theo đúng quy định.

Đối với viên chức: Tổng số viên chức đang công tác tại các đơn vi sự nghiệp thuộc Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh là 19.522 viên chức. Trong đó, tỉnh Tiền Giang 7.474 viên chức, tỉnh Đồng Tháp có 12.048 viên chức.

Theo Đề án, trước mắt giữ nguyên số lượng viên chức hiện có tại cơ quan, tổ chức, đơn vị để sắp xếp, bố trí công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị tương ứng hoặc bố trí công tác tại cấp xã. Sau đó, thực hiện tinh giản biên chế dần với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ theo lộ trình, bảo đảm trong thời hạn 05 năm cơ bản số lượng biên chế thực hiện theo đúng quy định.

Giải quyết chế độ, chính sách cho CBCC, VC và NLĐ sau sắp xếp ĐVHC

Theo ông Nguyễn Văn Vĩnh, Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang, qua rà soát, số lượng cán bộ, công chức, viên chức dự kiến giải quyết chế độ, chính sách ngay sau thời điểm sắp xếp ĐVHC tỉnh là 32 người. Sau sắp xếp, UBND tỉnh tổ chức rà soát, đánh giá chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động để bố trí lại tại các cơ quan, đơn vị mới theo biên chế được Trung ương giao, đảm bảo lộ trình tinh giảm biên chế theo quy định.

Về xử lý trụ sở, tài sản công sau sắp xếp ĐVHC

Theo lãnh đạo tỉnh Tiền Giang, hiện các trụ sở làm việc trên địa bàn thành phố Mỹ Tho (nơi đặt trung tâm hành chính - chính trị của tỉnh mới sau sắp xếp) đã được đầu tư xây dựng hiện đại, đáp ứng được nhu cầu làm việc của các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp. Tổng số lượng trụ sở sau sắp xếp tỉnh là 501 trụ sở, trong đó dự kiến tiếp tục sử dụng đối với 454 trụ sở, dôi dư không tiếp tục sử dụng 47 trụ sở. UBND tỉnh tiến hành rà soát, bố trí, phân bố hợp lý số lượng trụ sở, tài sản công hiện có cho các cơ quan, đơn vị đảm bảo tiết kiệm, phục vụ hiệu quả hoạt động của từng cơ quan.

Đồng thời, cải tạo, sửa chữa, nâng cấp, mở rộng công sở, trụ sở làm việc của các cơ quan, tổ chức phù hợp với nhu cầu thực tế và theo quy định của pháp luật; bảo đảm khai thác hiệu quả tài sản công hiện có. Nghiên cứu để bố trí, lựa chọn trụ sở của các cơ quan dư thừa sử dụng làm trụ sở cho các cơ quan chuyên môn hoặc thành điểm trường phục vụ giáo dục. 

Đối vối 47 trụ sở không tiếp tục được sử dụng, UBND tỉnh chỉ đạo xử lý theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; đất đai; sắp xếp lại, xử lý tài sản công là nhà, đất và pháp luật có liên quan (dự kiến hoàn thành trong năm 2027).

Đối với tài sản công dôi dư, UBND tỉnh sau sắp xếp tiến hành rà soát, thống kê, xây dựng phương án tiếp tục bố trí, sử dụng, thực hiện điều chuyển cho cơ quan, đơn vį khác hiện còn thiếu so với tiêu chuẩn, định mức hoặc tổ chức thanh lý tài sản theo đúng quy định về quản lý, sử dụng tài sản công, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, bảo đảm trong vòng 03 năm, kế từ ngày Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh có hiệu lực thi hành, UBND tỉnh sau sắp xếp cam kết hoàn thành việc việc sắp xếp, xử lý tài sản công theo đúng quy định.

Theo số liệu thống kê, năm 2024, GRDP của tỉnh Tiền Giang đạt 137.261.901 triệu đồng, tăng 1,7% cùng kỳ, xếp thứ 3/13 các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và thứ 20/63 tỉnh, thành phố trên cả nước. Còn tỉnh Đồng Tháp, năm 2024 tình hình kinh tế - xã hội phát triển ổn định và khởi sắc trên nhiều lĩnh vực. GRDP trong năm 2024 cũng đạt 122.763.606 triệu đồng, tỉ lệ tăng trưởng đạt 6,44%.

Vương Linh