Kon Tum nỗ lực thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Khẩn trương, nghiêm túc thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã

Tỉnh Kon Tum có diện tích tự nhiên rộng 9.677,30 km2, quy mô dân số là 629.267 người, trong đó dân số thường trú là 606.980 người, dân số tạm trú quy đổi là 22.287 người. Toàn tỉnh có 10 ĐVHC cấp huyện, trong đó có 09 huyện và 01 thành phố; 102 ĐVHC cấp xã, trong đó có 10 phường, 07 thị trấn và 85 xã. Căn cứ Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025; Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính  và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum đã xây dựng “Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã của tỉnh Kon Tum năm 2025”.

Theo Đề án sắp xếp, tỉnh Kon Tum thực hiện sắp xếp 98 ĐVHC cấp xã và không thực hiện sắp xếp 04 ĐVHC cấp xã (đủ tiêu chuẩn không phải thực hiện sắp xếp). Theo đó, trước khi sắp xếp, toàn tỉnh có 102 ĐVHC cấp xã (gồm 10 phường, 07 thị trấn và 85 xã). Sau khi sắp xếp, toàn tỉnh còn 40 ĐVHC cấp xã (gồm 03 phường và 37 xã); giảm 62 ĐVHC cấp xã (gồm 07 phường, 07 thị trấn và 48 xã) đạt 60,78% theo yêu cầu. Trong đó có 36/40 xã có trên 30% là người dân tộc thiểu số (trừ 03 phường và xã Đăk Hà); 09/40 xã là xã biên giới (gồm các xã: Bờ Y, Sa Loong, Dục Nông, Đăk PLô, Đăk Long, Rờ Kơi, Mô Rai, Ia Tơi và Ia Đal); 04/40 xã đạt tiêu chuẩn và không thực hiện việc sắp xếp theo quy định (gồm các xã: Đăk Long, Rờ Kơi, Mô Rai và Ia Đal). Nhìn chung, việc sắp xếp ĐVHC cấp xã trên địa bàn tỉnh Kon Tum được thực hiện theo hướng đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng; tuân thủ Hiến pháp; phát huy tiềm năng, lợi thế, mở rộng không gian phát triển; đảm bảo quốc phòng, an ninh; hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm chính quyền cấp cơ sở gần dân, sát dân. Tên gọi của xã mới được đặt theo tiêu chí thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin, được lãnh đạo và nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ…

Kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan, tổ chức sau sắp xếp đơn vị hành chính

Trong quá trình sắp xếp ĐVHC cấp xã, việc giảm đi số lượng xã đã tác động trực tiếp đến công tác tổ chức bộ máy cấp cơ sở. Vì vậy, tỉnh Kon Tum chú trọng đến việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan, tổ chức sau sắp xếp ĐVHC. Cụ thể là, đối với tổ chức đảng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định thành lập đảng bộ mới trên cơ sở sáp nhập, hợp nhất tổ chức đảng của ĐVHC cùng cấp trước khi sắp xếp; đồng thời, chỉ định Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư của các xã, phường sau sáp nhập theo quy định của Điều lệ Đảng và quy chế bầu cử trong Đảng, đảm bảo đồng bộ với sắp xếp các ĐVHC cấp xã.

Đối với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh hiệp y thống nhất với Đảng ủy của các ĐVHC cấp xã mới hình thành sau sắp xếp quyết định thành lập Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam của ĐVHC cấp xã mới thành lập; công nhận danh sách Ủy viên Ủy ban, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các xã, phường.

Đối với chính quyền địa phương cấp xã, gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Trong đó, Hội đồng nhân dân cấp xã thành lập 02 ban chuyên môn giúp việc là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội; Ủy ban nhân dân cấp xã thành lập tối đa 04 phòng và tương đương, bao gồm: 1) Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân; 2) Phòng Kinh tế (đối với xã) hoặc Phòng Kinh tế, hạ tầng và Đô thị (đối với phường), tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực Tài chính - Kế hoạch, Xây dựng và Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường; 3) Phòng Văn hóa và Xã hội tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực Nội vụ, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Khoa học và Thông tin, Y tế; 4) Trung tâm Hành chính công. Bên cạnh đó, đối với ĐVHC không sắp xếp thì không tổ chức các phòng chuyên môn, có thể bố trí tăng thêm 01 Phó Chủ tịch xã.

Đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, tỉnh Kon Tum thực hiện kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã kể từ ngày 01/8/2025. Giao chính quyền địa phương cấp xã xem xét, có thể sắp xếp người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố.

Đối với tổ chức đơn vị sự nghiệp trường học, trạm y tế và các lĩnh vực khác, tỉnh Kon Tum thực hiện giữ nguyên các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế và thực hiện chuyển giao cho chính quyền cấp xã quản lý các trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non, trạm y tế của đơn vị cơ sở mới để bảo đảm công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân ngay tại cơ sở và bảo đảm đủ trường, lớp cho học sinh trên địa bàn cơ sở. Riêng đối với các đơn vị sự nghiệp khác, tỉnh tổ chức bộ máy như sau: tổ chức một đơn vị sự nghiệp công lập do nhà nước đảm bảo 100% chi thường xuyên để cung ứng một số dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn (cung ứng dịch vụ sự nghiệp thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin, truyền thông, nông nghiệp, môi trường...); tổ chức một đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công thuộc lĩnh vực xây dựng, phát triển quỹ đất, khu vực liên xã, phường và các dịch vụ khác theo đặc điểm của chính quyền cơ sở ở đô thị (như: quản lý công viên, cây xanh, chiếu sáng, thoát nước...). Đối với Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện hiện nay, sau khi xã mới được thành lập sẽ giao Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, tham mưu việc tiếp nhận để quản lý và tổ chức lại theo khu vực hoặc liên xã, phường (xã mới); Trung tâm y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện sau khi xã mới được thành lập sẽ giao Sở Y tế chủ trì tham mưu tiếp nhận về Sở Y tế quản lý, tổ chức lại cung ứng dịch vụ theo khu vực hoặc liên xã, phường.

Đối với tổ chức và hoạt động của Công an các xã, phường, thị trấn, tỉnh thực hiện nhập nguyên trạng Công an các xã, phường, thị trấn tương ứng với phương án sắp xếp, thành lập ĐVHC cấp xã mới. Phương án nhập từng Công an xã, phường, thị trấn do Công an tỉnh chỉ đạo, hướng dẫn Công an các xã, phường xây dựng đề án, trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định, đảm bảo số lượng và không tăng biên chế của ngành. Về tổ chức và hoạt động của Ban Chỉ huy quân sự ở ĐVHC cấp xã mới sau sắp xếp thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Quốc phòng. Về các tổ chức hội, tỉnh thực hiện sáp nhập, đổi tên hội tương ứng với việc sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp xã; trình tự, hồ sơ sáp nhập, đổi tên thực hiện theo quy định tại Nghị định số 126/2024/NĐ-CP ngày 08/10/2024 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội.

Ổn định cơ sở vật chất sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Để thực hiện thành công quá trình sắp xếp ĐVHC, đảm bảo bộ máy mới hoạt động hiệu lực, hiệu quả, cần ổn định cơ sở vật chất của chính quyền ở các ĐVHC hiện nay, hạn chế tối đa sự xáo trộn không cần thiết, tránh gây lãng phí nguồn lực và làm mất ổn định đời sống nhân dân. Hiện nay, tỉnh Kon Tum đang tập trung sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công sau sắp xếp ĐVHC cấp xã. Tỉnh chỉ đạo thực hiện bàn giao nguyên trạng, tiếp nhận tài sản, tài chính, ngân sách nhà nước cho ĐVHC mới (sau khi sáp nhập); lập phương án bàn giao, tiếp nhận tài sản, tài chính, ngân sách nhà nước và bố trí sử dụng theo quy định; thực hiện kiểm kê tài sản, tài chính, ngân sách nhà nước theo chế độ quy định, lập đầy hồ sơ về tài sản, tài chính, ngân sách nhà nước trước khi sắp xếp; thực hiện đối chiếu và lập biên bản bàn giao, tiếp nhận theo quy định; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng thất thoát tài sản, tài chính, ngân sách nhà nước. Tổ chức thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý trụ sở (nhà, đất), tài sản công tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc ĐVHC cấp xã được sắp xếp theo quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng yêu cầu rà soát, lập danh sách và đánh giá hiện trạng, tình hình sử dụng các trụ sở các ĐVHC đã thực hiện sắp xếp; trong đó, đánh giá cụ thể, báo cáo vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, có đề xuất cấp thẩm quyền xem xét, quyết định, cụ thể: về các cơ sở nhà, đất đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt hình thức xử lý “bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất”, cần rà soát lại quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, mục đích sử dụng đất để thực hiện các hồ sơ, thủ tục liên quan xác định giá khởi điểm gửi Sở Tài chính thẩm định trình Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định để tổ chức bán nhằm kịp thời huy động nguồn thu vào ngân sách nhà nước, tránh lãng phí tài sản công. Thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về đấu giá khi bán tài sản công, quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về thẩm định giá và pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Về các cơ sở nhà, đất đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt hình thức xử lý “Chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý”: sau khi được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt chi tiết hình thức xử lý, căn cứ quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về đất đai, pháp luật có liên quan và hồ sơ của từng trường hợp cụ thể để xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật; hạn chế tối đa việc để tài sản công không sử dụng, hư hỏng, xuống cấp. Trong thời gian chưa tổ chức xử lý nhà, đất, tài sản công theo phương án được duyệt thì cơ quan, tổ chức, đơn vị đang quản lý, sử dụng tài sản đó phải bảo vệ, bảo quản tài sản, tránh để lấn chiếm, thất thoát; trường hợp thực hiện sáp nhập, tổ chức lại thì pháp nhân mới (sau khi được sáp nhập) có trách nhiệm bảo quản, bảo vệ tài sản và chịu trách nhiệm thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất, tài sản.

Việc sắp xếp lại các ĐVHC cấp xã tại tỉnh Kon Tum được đánh giá là phù hợp với tình hình và xu thế phát triển của xã hội cũng như sự chuyển đổi về phương thức quản lý, điều hành trong giai đoạn hiện nay. Để đảm bảo các ĐVHC mới hình thành sau sắp xếp thật sự ổn định, phát triển theo đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ, ngoài những định hướng, giải pháp cho việc ổn định, phát triển của địa phương, tỉnh Kon Tum đề nghị Chính phủ có giải pháp, ưu tiên tiếp tục đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đảm bảo các điều kiện thuận lợi nhất cho người dân trong việc ổn định sản xuất, kinh doanh tại ĐVHC cấp xã mới hình thành do sáp nhập./.

Mỹ Hạnh