Một số bài học kinh nghiệm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở Học viện Chính trị

Từ khóa: Kinh nghiệm; phổ biến, giáo dục pháp luật; cán bộ, giảng viên, học viên, chiến sĩ; Học viện Chính trị.

Summary: Dissemination, education, and law are important contents and measures to raise awareness of law observance and discipline of officers and soldiers in the entire army. Thereby, contributing to building a strong, comprehensive agency and unit that is “Exemplary and typical” and excellently completes all assigned tasks. The article clarifies the role of dissemination, education, and law for officers, lecturers, students, and soldiers at the Academy of Politics; the current situation of dissemination, education, and law at the Academy of Politics in recent times; from there, drawing some experiences on dissemination, education, and law at the Academy of Politics today.

Keywords: Experience; popularization, education, law; cadres, lecturers, students, soldiers; Political Academy. 

Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện Chính trị là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội cho các đối tượng này, đáp ứng yêu cầu xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu”, xây dựng Học viện chính quy, tiên tiến, mẫu mực. 

1. Tầm quan trọng của việc phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, giảng viên, học viên, chiến sĩ ở Học viện Chính trị

Nhận thức sâu sắc vai trò, tầm quan trọng của công tác PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cấp và cơ quan chính trị của Học viện đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt mặt công tác này. Duy trì nghiêm nền nếp chế độ sinh hoạt ngày pháp luật, ngày chính trị và văn hóa tinh thần, đối thoại dân chủ. Đã có nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo đã đem lại hiệu quả thiết thực, như mô hình: “Tủ sách pháp luật”, “Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý”, “Mỗi tuần một điều luật”… Một số mô hình cụ thể như: “Tổ tư vấn, tuyên truyền pháp luật” của Hệ 1; “Một tập trung, hai mẫu mực” của Hệ 2; “Ba tăng, ba không”  của Hệ 3; “Học tốt, rèn nghiêm, an toàn trong huấn luyện” của Khoa Binh chủng; “Hai tốt, một nghiêm” của Khoa Ngoại ngữ.... Công tác PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện đã góp phần xây dựng tinh thần thượng tôn pháp luật, nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ, hạn chế vi phạm kỷ luật, pháp luật, góp phần xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.

Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ của Học viện đòi hỏi ngày càng cao, công tác PBGDPL cho cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện vẫn còn những hạn chế bất cập. Nội dung, hình thức triển khai, thực hiện Đề án 1371 và PBGDPL ở một số cơ quan, đơn vị chưa đa dạng, phong phú, hiệu quả. Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật của một số cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ chưa tốt, còn có trường hợp vi phạm phải xử lý. Từ thực tiễn công tác PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện Chính trị trong thời gian qua, bước đầu có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau đây: 

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, sự đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức thực hiện của cơ quan chính trị đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở Học viện.

Thực tiễn cho thấy, để công tác PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện có kết quả, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cấp và Phòng Chính trị của Học viện đối với công tác này; đồng thời luôn quyết liệt đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các luật, nghị định; các văn bản, chỉ thị của trên về công tác PBGDPL, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật, quy định bảo đảm an toàn… Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đã xác định công tác xây dựng chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật và cải cách hành chính; nắm bắt, quản lý tư tưởng, chấp hành pháp luật, kỷ luật của cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ là một khâu đột phá trong nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ của từng năm học. Đồng thời xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021-2027”; kế hoạch công tác giáo dục chính trị hàng năm, trong đó có công tác PBGDPL. Chủ trương, biện pháp lãnh đạo, kế hoạch công tác PBGDPL đều được triển khai đồng bộ, chặt chẽ đến các cơ quan, đơn vị, các tổ chức, lực lượng; phân công, phân nhiệm rõ ràng, cụ thể; đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện quyết liệt, hiệu quả. Đồng thời, luôn kết hợp công tác triển khai thực hiện Đề án 1371, kế hoạch công tác giáo dục chính trị hàng năm với thực hiện Chỉ thị số 49, Chỉ thị số 53 của Thường vụ Đảng ủy Học viện và công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện, chấp hành pháp luật, kỷ luật... góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác PBGDPL trong toàn Học viện.

Hai là, luôn đổi mới, chủ động cập nhật nội dung; vận dụng linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hóa hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ.

Để công tác PBGDPL đạt hiệu quả cao và bền vững, việc không ngừng đổi mới, chủ động cập nhật nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hóa hình thức là yếu tố then chốt. 

Nội dung PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện luôn đổi mới theo hướng đồng bộ, thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm và đi vào chiều sâu, phù hợp với từng loại hình cơ quan, đơn vị. Luôn cập nhật, phổ biến, giáo dục những luật, nghị định, thông tư, quy định mới ban hành cho các đối tượng để chấp hành và phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học. 

Hình thức PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hóa các hình thức như: Phổ biến pháp luật trực tiếp; tư vấn, hướng dẫn tìm hiểu pháp luật; cung cấp thông tin, tài liệu pháp luật; thông qua phương tiện truyền thanh nội bộ, pa nô, áp phích, tranh cổ động; đăng tải thông tin pháp luật trên trang thông tin điện tử của Học viện, các blog, fanpage, nhóm Zalo của các cơ quan, đơn vị; tổ chức tọa đàm, thi tìm hiểu, sân khấu hóa, tham gia các cuộc thi do trên tổ chức; thông qua hệ thống báo cáo viên; Thông qua sinh hoạt đối thoại dân chủ, sinh hoạt ngày Đảng, ngày chính trị và văn hóa tinh thần, Ngày Pháp luật; thông qua công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học; thông qua hoạt động của các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân để tuyên truyền, giáo dục pháp luật. 

Ba là, coi trọng xây dựng lực lượng nòng cốt, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ.

Để công tác PBGDPL cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện đạt hiệu quả cao, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cấp đã luôn quan tâm lựa chọn, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật có chất lượng, có trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Phân công nhiệm vụ phù hợp với năng lực, sở trường của từng báo cáo viên, tuyên truyền viên theo lĩnh vực pháp luật, từng đối tượng, từng cơ quan, đơn vị. Đồng thời, luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất để lực lượng nòng cốt phát huy vai trò, trách nhiệm, đi đôi với động viên, khen thưởng kịp thời những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác PBGDPL.

Hội đồng phối hợp PBGDPL của Học viện thường xuyên tiến hành rà soát, nắm bắt tình hình hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật; quan tâm kiện toàn đội ngũ này có đủ số lượng, có kiến thức, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm cao đối với công tác phổ biến giáo dục pháp luật; đã đề xuất cử 08 lượt cán bộ, giảng viên tham gia các lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng PBGDPL do cấp trên mở. Đồng thời, Hội đồng phối hợp PBGDPL của Học viện, các cơ quan, đơn vị có liên quan đã phát huy tốt vai trò của mình trong tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án 1371; làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; xây dựng, nhân rộng các mô hình, cách làm hay, sáng tạo, điển hình tiên tiến; biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác PBGDPL, chấn chỉnh, khắc phục dứt điểm những yếu kém, tồn tại và những khó khăn, vướng mắc ở cơ sở.

Trong những năm qua, Học viện đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng, các công cụ nền tảng mạng xã hội như các trang blog, fanpage, Website của Học viện để tuyên truyền rộng rãi các văn bản pháp luật và thông tin pháp luật đến cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ và ứng dụng vào soạn bài giảng, vào công tác tuyên truyền phổ biến. Từng bước số hóa các văn bản pháp luật, xây dựng cơ sở dữ liệu pháp luật trực tuyến, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ tra cứu, tìm hiểu. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, PBGDPL trong Học viện.

Bốn là, chủ động biên soạn giáo trình, tài liệu phục vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ. 

Phát huy tốt vai trò của Khoa Nhà nước và Pháp luật trong công tác biên soạn, cung cấp tài liệu pháp luật và tổ chức PBGDPL, nhất là việc lồng ghép vào nội dung bài giảng cho học viên các đối tượng; xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả mô hình điểm về công tác PBGDPL, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở đối với K14, Hệ 1 và Hệ 5. Trong giai đoạn 1 thực hiện Đề án 1371, Học viện đã phối hợp cùng Vụ Pháp chế và Văn phòng Bộ Quốc phòng tổ chức biên soạn 36 sách hỏi, đáp pháp luật, 20 tờ gấp tuyên truyền pháp luật phục vụ Đề án 1371. Các sách, tờ gấp do Học viện biên soạn đã được in ấn, chuyển đến các đơn vị trong toàn quân, phục vụ việc PBGDPL. Qua thực tiễn, bước đầu, được Ban Chỉ đạo Đề án 1371 Bộ Quốc phòng và các đơn vị cơ sở trong toàn quân đánh giá cao về chất lượng. Các khoa giáo viên và các cơ quan đã tổ chức nghiên cứu, biên soạn, phát hành 05 giáo trình, 04 tài liệu hỏi đáp liên quan đến quán triệt, triển khai thực hiện Đề án 1371 trong Học viện.

Năm là, đề cao tính tích cực, chủ động của cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ trong tự học tập, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, tự giác chấp hành pháp luật, kỷ luật. 

Thực tiễn cho thấy, để công tác PBGDPL thực sự đi vào chiều sâu, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành vi của mỗi cá nhân, việc đề cao tính tích cực, chủ động của cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ trong tự học tập, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, tự giác chấp hành pháp luật, kỷ luật là yếu tố then chốt, mang tính quyết định. 

Chỉ khi mỗi cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ luôn nêu cao trách nhiệm chính trị trước cấp ủy, tổ chức đảng và đơn vị, có thái độ tự học tập, bồi dưỡng đúng đắn, chủ động xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung và có quyết tâm cao trong thực hiện kế hoạch, nội dung tự học tập, bồi dưỡng kiến thức pháp luật; tích cực, tự giác chấp hành pháp luật, kỷ luật như một nhu cầu tự thân, thì lúc đó công tác PBGDPL ở Học viện mới thực chất, hiệu quả cao. Đồng thời, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị luôn đặt ra yêu cầu cao đối với cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ trong thực hiện các nhiệm vụ để họ tự phải học tập, bồi dưỡng, rèn luyện về mọi mặt. Thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức chặt chẽ việc tự học tập, bồi dưỡng đi đôi với hướng dẫn phương pháp, kỹ năng tự học, tăng cường kiểm tra, giám sát và quan tâm tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên, chiến sĩ tự học tập, bồi dưỡng nâng cao kiến thức pháp luật, động viên họ tự giác chấp hành pháp luật, kỷ luật ở mọi lúc, mọi nơi./. 

Hoàng Thị Thu - Hệ Sau đại học - Học viện Chính trị