Xây dựng “thế trận lòng dân” để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Từ khóa: Thế trận lòng dân, nền tảng tư tưởng, tầng lớp xã hội, biện pháp xây dựng thế trận lòng dân.

Summary: From the resistance wars to the Đổi Mới (Renovation) period and into the present, the hearts and minds of the people have always been a source of strength. The "people’s hearts-and-minds front" plays a crucial role in safeguarding the Party’s ideological foundation. This article underscores the importance of various social strata, particularly intellectuals, youth and the education sector, in building a resilient ideological foundation. It also proposes concrete measures such as political education, enhanced dialogue, technological application and the promotion of patriotic emulation movements. The article affirms that when the people's hearts and minds are united, the Party's ideology will endure and lead the nation toward sustainable development. Keywords: people's hearts and minds front, ideological foundation, social strata, measures to strengthen people’s hearts-and-minds front

1. Bối cảnh lịch sử:

Trong giai đoạn chuyển mình của đất nước và bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng trở nên cấp thiết. “Thế trận lòng dân” không chỉ là một khái niệm mang tính hình tượng mà còn là biểu hiện cụ thể của sự đồng thuận, tin tưởng và ủng hộ của quần chúng đối với đường lối lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước. Đây chính là nguồn sức mạnh to lớn để giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trước những tác động từ bên trong lẫn bên ngoài.

Trong quá trình phát triển và hội nhập, Việt Nam đã và đang đối mặt với nhiều thách thức mới từ sự bùng nổ thông tin, chiến tranh mạng, âm mưu "diễn biến hòa bình". Những nguy cơ này tác động đến niềm tin chính trị và tư tưởng trong một bộ phận quần chúng. Do đó, việc xây dựng và củng cố "thế trận lòng dân" trở thành nhiệm vụ chiến lược mang ý nghĩa sống còn trong công cuộc bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ.

2. Khái niệm “thế trận lòng dân”:

“Thế trận lòng dân” là sự hội tụ của niềm tin, ý chí, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm của nhân dân với Đảng và sự nghiệp cách mạng. Đây không chỉ là chiến lược về mặt chính trị - xã hội, mà còn là sự đảm bảo về chiều sâu tư tưởng, nơi mỗi người dân đều nhận thức rõ vai trò của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh và truyền thống cách mạng Việt Nam, lòng dân luôn là điểm tựa vững chắc, là cội nguồn của mọi thắng lợi. Khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng có tính cốt tử của “lòng dân” và “thế trận lòng dân”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Làm hợp lòng dân thì dân tin và chế độ ta còn, Đảng ta còn. Ngược lại, nếu làm cái gì trái lòng dân, để mất niềm tin là mất tất cả”.

Giá trị cốt lõi của “thế trận lòng dân” nằm ở việc biến mỗi công dân thành một “người lính tư tưởng”, một thành tố tích cực góp phần lan tỏa các giá trị cách mạng, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Xây dựng “thế trận lòng dân” cũng chính là xây dựng lá chắn vững vàng cho quốc gia trước mọi diễn biến phức tạp của tình hình trong nước và quốc tế.

3. Biện pháp xây dựng “thế trận lòng dân” và vai trò của các tầng lớp xã hội trong “thế trận lòng dân”:

a. Tăng cường giáo dục chính trị - tư tưởng:

Công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và phù hợp với từng đối tượng. Đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên - những người trực tiếp truyền tải và thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng - cần không ngừng học tập, rèn luyện và làm gương sáng về đạo đức, lối sống, từ đó tạo niềm tin vững chắc trong nhân dân. Bởi chỉ có nhận thức đúng thì hành động mới đúng. Khi mỗi người dân hiểu rõ vai trò của Đảng, thấy được những âm mưu tinh vi của các thế lực thù địch, họ sẽ trở thành “người lính” trong mặt trận tư tưởng - một mặt trận không tiếng súng nhưng đầy cam go.

Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ dựa vào các chính sách hay chiến lược chính trị mà còn phụ thuộc vào niềm tin và lòng trung thành của quần chúng nhân dân. Nếu lòng dân không vững vàng, các chiến dịch đấu tranh phản bác ý kiến sai trái sẽ gặp nhiều trở ngại. Vì thế giáo dục chính trị để xây dựng “thế trận lòng dân” chính là bước đi chiến lược nhằm đảm bảo rằng mỗi cá nhân trong xã hội đều hiểu và cảm nhận được giá trị của nền tư tưởng mà Đảng đã dày công vun đắp. Việc kiến tạo “thế trận lòng dân” không phải đơn giản là một nhiệm vụ cấp hệ thống, mà là quá trình giáo dục, truyền thông và nâng cao nhận thức của quần chúng từ giai đoạn sớm nhất. Khi lòng dân trở nên đồng thuận và ý thức tự giác tham gia vào công cuộc bảo vệ định hướng chính trị của đất nước, nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ có sức chịu đựng và thích ứng cao hơn trước mọi áp lực từ bên ngoài cũng như nội bộ.

b. Phát huy vai trò của các tầng lớp xã hội:

 Một “thế trận lòng dân” toàn diện phải bao gồm tất cả các tầng lớp trong xã hội, mỗi tầng lớp có vai trò và trách nhiệm riêng biệt. Cụ thể:

Người lao động và nông dân: Đây là lực lượng tạo nên những giá trị cơ bản của đất nước. Họ không chỉ là người kiến tạo của nền kinh tế mà còn là những người giữ vững bản sắc văn hóa, truyền thống. Cần đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần, để họ thực sự tin tưởng và gắn bó với sự nghiệp phát triển chung.

Giới trí thức: Là những người có khả năng tư duy, phản biện và góp phần nâng cao nhận thức chính trị xã hội. Vai trò của họ không chỉ nằm ở việc sản xuất kiến thức mà còn truyền bá, giải thích các thông điệp của Đảng một cách rõ ràng và logic, họ góp phần nâng cao nhận thức xã hội, lan tỏa tư tưởng tích cực, phản biện khoa học nhằm chống lại các luận điệu sai trái, điển hình là đội ngũ trí thức trẻ tại Trường Đại học Quốc gia TP.HCM đã triển khai nhiều dự án nghiên cứu nhằm nâng cao nhận thức tư tưởng cho sinh viên, trong đó có các đề tài kết hợp công nghệ số để tuyên truyền giá trị lịch sử và tư tưởng Hồ Chí Minh một cách sinh động.

Giới doanh nghiệp và giới kinh tế: Dù làm việc trong lĩnh vực kinh doanh nhưng họ cũng cần hiểu và đồng lòng với mục tiêu chung của hệ thống chính trị. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của xã hội, họ chia sẻ tầm nhìn phát triển bền vững cùng Đảng và Nhà nước.

Giới trẻ: Là những “chiến sĩ” trẻ, có năng lượng, nhiệt huyết và khả năng tiếp nhận công nghệ mới. Họ là lực lượng truyền tải các thông điệp của Đảng tới thế hệ tương lai. Đây là lực lượng kế thừa, có khả năng tiếp cận công nghệ, mạng xã hội. Cần được khuyến khích tham gia các hoạt động truyền thông tích cực, phản bác thông tin độc hại, lan tỏa tinh thần yêu nước. Điển hình là chiến dịch “Việc tử tế” do VTV thực hiện với sự đồng hành của nhiều bạn trẻ đã lan tỏa mạnh mẽ thông điệp nhân văn, yêu nước, tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng.

c. Phát huy vai trò lực lượng nòng cốt:

Trong thế trận này, các lực lượng nòng cốt như đội ngũ cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, nhà báo, trí thức… cần phát huy vai trò tiên phong trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, nhất là trên không gian mạng. Không chỉ phản bác bằng lý lẽ, mà còn phải bằng hành động, bằng chính sự gương mẫu, liêm chính và hiệu quả trong công việc, từ đó củng cố niềm tin của nhân dân. Tăng cường giáo dục lý luận chính trị và nâng cao nhận thức của nhân dân. Cụ thể:

Đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn đứng ở tuyến đầu trong công tác truyền bá, giáo dục và giám sát hoạt động chính trị - tư tưởng của nhân dân. Họ không chỉ là người dẫn dắt mà còn là tấm gương mẫu mực trong việc thực hiện các chính sách, nghị quyết của Đảng. Nhiệm vụ của họ là thường xuyên tổ chức các buổi gặp mặt, trao đổi để giải thích các đường lối, định hướng mới, qua đó xây dựng niềm tin và sự đồng lòng trong quần chúng. Đặc biệt, trong thời kỳ thông tin bùng nổ như hiện nay, cán bộ đảng viên cần phải làm gương không chỉ về lý luận mà còn về hành động cụ thể. Họ cần sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại, các nền tảng mạng xã hội một cách sáng tạo và hiệu quả để lan tỏa giá trị tích cực, đồng thời kiên quyết phản bác các quan điểm sai trái.

Lực lượng vũ trang, an ninh đóng vai trò không thể thay thế trong việc bảo vệ những giá trị cốt lõi của Đảng. Họ là trụ cột trong bảo vệ an ninh chính trị, xã hội và chủ quyền quốc gia. Họ không chỉ bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ mà còn góp phần vào công tác đối ngoại, phòng chống các âm mưu phá hoại bằng các biện pháp kịp thời và hiệu quả. Các lực lượng này thường được trang bị các công cụ hiện đại, được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế, qua đó có khả năng ứng phó với các tình huống khẩn cấp một cách nhanh chóng. Sự hiện diện của các lực lượng này không chỉ tạo nên hiệu ứng răn đe đối với những thế lực thù địch mà còn góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sức mạnh của Nhà nước. Lực lượng Công an nhân dân trong chiến dịch trấn áp tội phạm mạng, đặc biệt trong việc đấu tranh với các trang mạng đưa tin sai lệch về tình hình chính trị xã hội, là ví dụ về hành động quyết liệt nhằm bảo vệ an ninh tư tưởng.

Cơ quan báo chí, truyền thông và các nhà hoạt động xã hội, trong thời đại của cuộc cách mạng công nghệ, truyền thông đã trở thành “người kể chuyện” của mọi thời đại. Các cơ quan báo chí, truyền hình, truyền thông số và các nhà hoạt động xã hội đóng vai trò then chốt trong việc định hướng, giải thích các thông điệp của Đảng, Nhà nước tới đại chúng. Họ cần nỗ lực để đưa ra những thông tin chính xác, kịp thời và có tính xây dựng nhằm phản bác các quan điểm sai lệch. Giới báo chí không chỉ đơn thuần là kênh thông tin mà còn là “cầu nối” giữa Đảng với nhân dân. Họ giúp làm sáng tỏ các vấn đề phức tạp thông qua việc phân tích, bình luận và đưa ra những bài phỏng vấn sâu sắc với các chuyên gia, nhằm tạo ra một bối cảnh thông tin mà trong đó nhân dân có thể tự đưa ra nhận định một cách chính xác nhất.

Đại hội Đảng bộ Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dụng Bắc Ninh khóa XVIII (nhiệm kỳ 2025-2030)

4. Một số pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả xây dựng “thế trận lòng dân” tại Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh:

a. Quan tâm công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như các đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tới đảng viên, cán bộ công nhân viên và sinh viên trong nhà trường với nhiều hình thức đa dạng phong phú:

Đối với Đảng viên hàng năm có các buổi học tập quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương Đảng, Cán bộ và Đảng viên đăng ký học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh... nhà trường tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về truyền thống lịch sử và chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh như cuộc thi Olympic Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tổ chức các buổi phổ biến văn bản pháp luật cho toàn bộ cán bộ, giảng viên trong nhà trường. Đối với sinh viên: Hàng năm, ngoài các buổi ngoại khóa thăm quan các công ty xí nghiệp sản xuất, nhà trường còn tổ chức các buổi ngoại khóa cho sinh viên đi thăm quan về nguồn, thăm quan các di tích lịch sử cách mạng giúp các em hiểu thêm về truyền thống cách mạng của dân tộc... từ đó khơi dậy niềm tin và lòng tự hào dân tộc trong giới trẻ góp phần giáo dục truyền thống, củng cố niềm tin cho thế hệ trẻ. Đoàn thanh niên, Hội sinh viên của nhà trường tổ chức tuyên truyền về an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội ma túy, HIV bằng hình thức sân khấu hóa thu hút được đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia....

b. Thường xuyên tổ chức các hoạt động đối thoại giữa lãnh đạo nhà trường với giảng viên và với học sinh, sinh viên:

Đối thoại là phương thức hiệu quả để giải đáp thắc mắc, tháo gỡ hiểu lầm, và củng cố niềm tin giữa người lao động với lãnh đạo. Tại các buổi tiếp xúc, tọa đàm giảng viên, sinh viên cơ hội nêu ý kiến, đồng thời lắng nghe phản hồi kịp thời từ lãnh đạo nhà trường vì thế mà niềm tin được xây dựng và củng cố vững chắc.

c. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền:

Trong thời đại 4.0, việc tận dụng mạng xã hội và nền tảng số để lan tỏa thông tin tích cực, phản bác quan điểm sai trái là điều cần thiết. nhà trường đã đầu tư xây dựng hệ thống truyền thông hiện đại, có nội dung hấp dẫn, gần gũi với giới trẻ để tiếp cận hiệu quả. Ví dụ như việc xây dựng các kênh YouTube chính thống, fanpage của Đoàn Thanh niên... đã cho thấy hiệu quả trong việc lan tỏa giá trị tích cực, truyền cảm hứng yêu nước, và nâng cao nhận thức chính trị cho giới trẻ.

d. Nâng cao chất lượng cán bộ giảng viên, chú trọng xây dựng đội ngũ nòng cốt:

Nhà trường thường xuyên tổ chức các khóa học ngắn hạn, hoặc tạo điều kiện cho giảng viên đi học các lớp dài hạn nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giảng viên giúp cán bộ. Đồng thời, nhà trường cũng có các chính sách đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên về năng lực chuyên môn, đạo đức công vụ, kỹ năng mềm và xử lý tình huống thực tiễn. Riêng về kỹ năng mềm, không chỉ cán bộ, giảng viên được học và sinh viên cũng được nhà trường chú trọng đào tạo.

e. Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước:

Các phong trào thi đua như phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao chào mừng ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4 và ngày Quốc tế Lao động 1/5, “Xanh- sạch- đẹp”, thi đua “Dạy tốt- học tốt”, “Hiến máu nhân đạo”, “Thắp sáng đường quê”...  được tổ chức hàng năm không chỉ phát huy tinh thần trách nhiệm cộng đồng mà còn là phương tiện hiệu quả để nâng cao tình đoàn kết gắn bó giữa các cán bộ giảng viên với nhau và với lãnh đạo nhà trường.

Bên cạnh đó, thực hiện thường xuyên và nghiêm túc công kiểm tra, giám sát việc triển khai các chỉ thị cũng như về tư tưởng, rèn luyện của cán bộ đảng viên tại nhà trường. Do đó kịp thời phát hiện và xử lý các biểu hiện suy thoái. Hàng năm, nhà trường có tổ chức các buổi sơ kết, tổng kết kịp thời biểu dương, nêu gương các tập thể cá nhân có thành tích tốt.

5. Kết luận:

“Thế trận lòng dân” là nền móng vững chắc cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc - là yếu tố quyết định trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Khi mỗi người dân là một “chiến sĩ tư tưởng”, khi mỗi hành động, mỗi lời nói đều hướng tới giá trị tích cực, thì đó là khi thế trận lòng dân trở nên bất khả xâm phạm.

“Thế trận lòng dân” không chỉ là lá chắn bảo vệ tư tưởng của Đảng mà còn là minh chứng cho sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Khi lòng dân được củng cố, xã hội sẽ ổn định, lòng tin được vun đắp và sức mạnh quốc gia sẽ tăng trưởng bền vững.

Xây dựng “thế trận lòng dân” là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức đều có thể góp phần bằng những hành động cụ thể: trung thực, trách nhiệm, yêu nước và lan tỏa điều tích cực. Khi tất cả cùng đồng lòng, thì mọi âm mưu phá hoại đều sẽ bị đẩy lùi, và tư tưởng của Đảng sẽ luôn là ngọn cờ dẫn lối cho dân tộc vững bước tiến lên.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban chấp hành trung ương (2023), Nghị quyết số 44-NQ/TW ngày 20/11/2023 về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

2. Ban chấp hành trung ương (2021) Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng  “Xây dựng và phát huy mạnh mẽ ‘thế trận lòng dân’ trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân; xây dựng và củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân.”

3. Ban chấp hành trung ương (2013) Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI
Về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”.

4. Đảng ủy Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh (2025).  Văn kiện Đại hội Đảng bộ Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030.

5. Nguyễn Văn Gấu (2023). Xây dựng “thế trận lòng dân” trên không gian mạng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tạp chí Cộng sản.

6.TS. Nguyễn Thu Huyền(2024). Xây dựng “thế trận lòng dân” góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tạp chí lý luận chính trị và truyền thông.

7. GS TS Trần Văn Phòng (2024) , Xây dựng “thế trận lòng dân” trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Tạp chí lịch sử Đảng.

8. TS. Nguyễn Hữu Tuấn (2022).Xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân. Tạp chí Cộng sản.

TS. Chu Bá Chín, ThS Hoàng Thu Hà, ThS Đặng Đình Vệ

Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh